ANTALYA Büyükşehir Belediyesi’nin, 4 yıl önce kentin doğal simgelerinden 3,4 kilometrelik falezlerin ışıklandıracağını duyurup, tepkiler üzerine iptal ettiği proje, Yat Limanı-Kaleiçi bölgesinde hayata geçirildi. Tanıtım videosunun yayınlandığı sosyal medyada ‘pavyon’ benzetmesi yapılan ışıklandırma projesi, doğaseverler bilim insanları tarafından da eleştirilmişti.
Antalya Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal medya hesaplarında, kentin dünyaca ünlü doğal yapılarından falezlerin ışıklandırılacağına yönelik 2021 yılında bir proje paylaşıldı. Yıllardır karanlık olduğu gerekçesiyle gündeme gelen falezlerin aydınlanacağı, Antalya’nın ışık saçacağı belirtilen aydınlatma projesi sayesinde milyonlarca yerli ve yabancı misafirin ‘ışıl ışıl’ görüntülerle karşılanacağı ifade edildi.
3,4 KİLOMETRELİK FALEZLERE IŞIKLANDIRMA
Konyaaltı Varyant’tan başlayıp Atatürk Parkı, Yavuz Özcan Parkı hizası falez bandı, Yat Limanı, Karaalioğlu Parkı falez bandı olmak üzere toplam 3,4 kilometrelik falezlerin üç etap halinde güçlü projektörlerle aydınlatılacağı kaydedilen proje, falezlerin dünyada sadece 900 birey kalan Akdeniz foku, binlerce yarasa ve göçmen kuş türleri ile endemik bitki türleri gibi yaban hayata ev sahipliği yapıyor olması nedeniyle doğaseverlerin tepkisini çekti.
VATANDAŞTAN ‘PAVYON’ BENZETMESİ
Işıklandırma görselleri, sosyal medyada ‘Lütfen, böyle rengarenk, pavyon gibi, göz yorucu bir ışıklandırma olmasın’, ‘Güzel bir şey olur mu diye baktım ama bu gerçekten korkunç, yalvarırım böyle bir şey yapmayın’, ‘Falezlerde ve kıyı şeridinde yaşayan ve üreyen canlılara yazık etmeyiniz, lütfen onların da yaşamına saygı gösterin, siz uyurken ışıklarınız sabaha kadar açık kalıyor mu?’, ‘Bence hiç güzel durmuyor tam bir pavyon havası vermiş. Ucuz pavyon efekti olmuş’, ‘Işıklandırma bu değil. Yapmayın karanlık kalsın bari. Pavyon, disko görüntüsü ucuzluk basitlik’, ‘Işıl ışıl her yer, her yer sanki pavyon’, ‘Güzelim falezleri pavyona çevireceksiniz, bırakın doğal güzelliği ile kalsın’ gibi tepkiler aldı.
YAT LİMANINDA HAYATA GEÇİRİLDİ
Tepkiler üzerine Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Muhittin Böcek, projenin iptal edildiğini açıkladı. Ancak süreçte projeye ilişkin 10 milyon TL’nin üzerinde harcama yapıldığı, birçok alanda projektörler ve ışıklandırmaya yönelik işlemlerin altyapısının da uygulandığı görüldü. Yaban hayatının korunması açısından Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün de karşı çıktığı proje, Yavuz Özcan Parkı ile Mermerli Plajı arasındaki Yat Limanı-Kaleiçi bölgesinde hayata geçirildi.
YAT LİMANI-KALEİÇİ KISMINDA UYGULANIYOR
Bölge esnafı, onlarca projektörün kullanıldığı amber rengi ışıklandırmanın, bazı günlerde uygulandığını dile getirdi. Esnaf, özellikle son günlerde ışıklandırmanın akşamları sürekli açıldığına dikkat çekti. Işıklandırmanın makyaj olduğunu belirten Antalya Denizcileşme Platformu Başkanı İzzet Ünlü, Yat Limanı’nda her gün binlerce insanın üzerinde yürüdüğü, tonlarca ağırlıktaki birçok taş bloğu yıkılmış olan mendirek, çürümüş iskele ve bir kısmı geçen yıl yıkılan ve büyük tehdit oluşturan tarihi surlar için acil önlemler alınması gerektiğini vurguladı.
‘NEDEN TEKRAR GÜNDEME GELDİ’
Mermerli Plajı’ndan Aynalı’ya kadarki surlarda çökme riski olduğunu söyleyen Ünlü, “Teknik incelemeler yapılıp acilen gerekli önlemler alınmalıdır. Buralar, Akdeniz fokları ve yarasaların yaşam alanıdır. Bunlar o ışıklardan rahatsız olur, doğal dengeyi bozabilir. Bu proje iptal edilmişti, tekrar neden gündeme geldi bilmiyorum. Orada yapılması gereken altyapıdır, yani yıpranmış surların, mendirek ve iskelenin güçlendirilmesi burayı ziyaret eden insanların can ve mal güvenliği açısından çok önemlidir. Surlarda heyelan bölgelerindeki gibi taş-kaya düşmelerine karşı fileli önlemler alınabilir. Görüntü olarak baktığımızda da renkler hoş değil, bence gereksiz. Işıklar pavyon gibi, bu bir makyaj, bunu yapıncaya kadar mendireği, altyapı çalışmalarını yapın” diye konuştu.
‘GECEYİ GÜNDÜZE ÇEVİRMEK TEHLİKELİ’
Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD) bilim danışmanı Dr. Erol Kesici, falezlere de etki eden ışıklandırmayla ilgili, geceyi gündüze çevirmenin tehlikeli olduğuna işaret ederek, “Yapay ışıklandırma adı verilen aşırı ölçüde, rengarenk, kamaştırıcı ışıklarla adeta gündüzü geceye taşıyan aydınlatma çalışmalarının, her canlı üzerinde çok önemli yaşamsal olumsuzluklar oluşturduğu bilinmektedir. Yapay ışık insanlara yaşam konforu sağlarken, doğal hayat (yaban hayatı) üzerinde olumsuz etkiler oluşturmakta ve bu durum hem insanları hem de gezegenin canlı ve cansız diğer bileşenlerini olumsuz etkilemektedir” dedi.
‘IŞIK KİRLİLİĞİNE NEDEN OLUYOR’
Yapay ışıkların biyoçeşitlilik ve ekosistemleri geri döndürülemez şekilde yok ettiğini kaydeden Dr. Kesici, “İnsan etkisiyle, insanların yaşam alanlarından diğer canlıların uyum sağladığı deniz, göl, kıyı alanları, ormanlar gibi yaşam alanlarına taşan, bilhassa turistik alanlarda ve çeşitli ticari yerlerde yapılan çok renkli ve gereğinden fazla ışık, kirliliğe neden olmaktadır. Bu kirlilikten böceklerden planktonik organizmalara, balıklara, kuşlara, yumurtadan yeni çıkan kaplumbağalara, yumurta ile çoğalan canlıların yumurta kalitesine, bitkilerin erken tomurcuklanmalarına, çiçeğe dönüşmelerine, hücre tahribatlarına ve şekil bozukluklarına kadar yaşamsal etkileri söz konusudur” diye konuştu.
HÜCRELERDE KALICI HASARLAR
Geceleri aydınlık ortamlarda bulunan canlılarda, türlere göre uyku-uyanıklık döngüsünü düzenleyen melatonin salgısı azaldığından, yıllar içerisinde tüm canlılar için hücrelerde kalıcı hasarlar oluşturduğunu anlatan Dr. Kesici, “Işığın dozunu kaçırmamak gerekiyor. Su kaynaklarının bulunduğu yerlerde kıyı sahil alanlarının ışıklandırmasında, yanlış yerde, yanlış miktarda, yanlış yönde, göz alıcı ve yanlış zamanda ışık kullanılmamalıdır. Antalya gibi kentlerde sahil kesimlerinde ilk zamanlar belki cazibe oluşturmakta, fakat süreklilik arz etmesi insan üzerinde, su kaynaklarında, rekreasyon ve park alanlarında stres kaynağı olduğu birçok bilimsel çalışma sonuçlarıyla belirtilmektedir” dedi.
‘ÇALIŞMALAR SESSİZCE YÜRÜTÜLMÜŞ’
Antalya Kuş Gözlem Topluluğu’ndan Gökçe Coşkun, falezlerin ışıklandırılmaması için yoğun kamuoyu oluştuğunu, bu konuda ciddi mücadele verildiğini söyleyerek, “Sonuç olarak, ışıklandırma projesi iptal edilmişti. Ancak görünen o ki Yat Limanı çevresinde ışıklandırma çalışmaları sessizce yürütülmüş. Bu bölgede, o dönemde falezlere beton dökülerek projektörlerin yerleri hazırlanmış ve falezlerin üzerinden elektrik hatları geçirilmişti. Şimdi bu çalışmaların tamamlanmış olduğunu görüyoruz” diye konuştu.
‘BU TÜR UYGULAMALARDAN VAZGEÇİLMELİ’
Bu duruma karşı çıkılmasının en önemli nedeninin, falezlerin ekolojik yapısının bozulma riski olduğunu kaydeden Coşkun, şunları söyledi:
“Bu alan, Akdeniz fokunun yuvalarını barındırmasının yanı sıra, falezler üzerinde yaşayan kuşlar ve yarasalar için de önemli bir habitat niteliğinde. Şehir merkezinde bulunan bu doğal alanların korunması, ekolojik açıdan büyük öneme sahiptir. Dünya küresel iklim değişikliği ile mücadele ediyor. Ancak görüyoruz ki doğal yapısı ve turizm değeriyle ön plana çıkan Antalya, bu konuda yeterli hassasiyet göstermiyor. Doğa ve ekoloji yalnızca isimlerinin anılmasıyla korunamaz; bunları yapılan işlerde de görmek gerekir. Bu nedenle falezleri mor ışıklarla aydınlatarak Antalya’nın doğasına zarar vermekten başka bir şey yapılmıyor. Doğal yapının korunması için bu tür uygulamalardan vazgeçilmesi gerektiğine inanıyoruz.”
BAŞKAN DANIŞMANI OĞUZ: DÜNYADA BİR SÜRÜ ÖRNEĞİ VAR
Falezlere ışıklandırma projesinin uygulanmasından sorumlu isim olan Antalya Büyükşehir Belediyesi Başdanışmanı Cem Oğuz, projenin 3 yıl önce hayata geçirildiğini belirterek, “O zamanki projemizde falezlerin aydınlatması vardı, o çerçevede yaptık. İptal ettik ama Kaleiçi’ne yapılmıştı zaten. Orada problem yoktu. Olmayan yerleri iptal ettik. 3 yıldır yanıyor, bazı bayram günleri kırmızı beyaza döndü. Oradaki esnaf ayağa kalktı, ‘Devam edin’ diye. Çevreciler, şunlar, bunlar kıyamet koptu, geri adım atılmıştı. Esnaf ayağa kalktı, ‘Yapın, çok güzel bu renk’ diye. Amber rengi kullanıyoruz. Foklar orada değil, onlar için rapor aldık ve falezlerin diğer kısmında. Çok güzel bir projeydi ve dünyada bir sürü örneği var. O zaman başladık, zaten tüm altyapısı vardı, orayı bitirmiştik, sadece orası kaldı” dedi.
Haber-Kamera: Mehmet ÇINAR/ANTALYA,
